Ole! La ola!

Przepis na meksykańską falę: weź garstkę kibiców, niezbyt znudzonych, ale i nie za bardzo podekscytowanych i... czekaj - w najnowszym "Nature" matematycy wyjaśniają fenomen socjologiczny Kibice spontanicznie reagują na to, co się dzieje na boisku: gwiżdżą, krzyczą, trąbią, mogą też robić tzw. meksykańską falę. La Ola (meksykańska fala) jest bardzo widowiskowym zjawiskiem: w jednym miejscu ludzie wstają jednocześnie, wyrzucając ręce do góry, a gdy siadają, te same ruchy powtarzają ich sąsiedzi. Wygląda to tak, jakby przez trybuny przepływała fala. Jak w na pozór niezorganizowanym tłumie udaje się uzyskać tak wspaniałą synchronizację? - Po obejrzeniu dziesiątek kaset wideo z nagraniami meksykańskiej fali zbudowaliśmy matematyczny model tego zjawiska - mówi Tamas Vicsek z Uniwersytetu w Budapeszcie. - Okazało się, że zachowanie kibiców można opisać za pomocą takiego samego modelu, jaki opisuje np. spalanie lasów czy rozchodzenie się fal w tkance mięśniowej. Naukowcy odkryli, że La Ola powstaje, gdy jednocześnie wstanie nie więcej niż kilka tuzinów ludzi. Co więcej, muszą być w odpowiednim nastroju - nie za bardzo znudzeni, ale też niezbyt podekscytowani. Najczęściej fala porusza się zgodnie z ruchem wskazówek zegara z prędkością około 12 metrów (20 siedzeń) na sekundę, a jej typowa szerokość to 6-12 metrów. Spontaniczne łamanie symetrii (trzy na cztery fale poruszają się zgodnie z ruchem wskazówek zegara) spowodowane jest asymetryczną naturą ludzkiej percepcji (większość z nas jest praworęczna) oraz przyzwyczajeniami widzów. Naukowcy mają nadzieję, że ich badania pomogą lepiej przewidywać sytuacje, gdy reakcje tłumu wymykają się spod kontroli. Dzięki temu będzie można zapobiegać przemocy, np. podczas demonstracji czy rozruchów. Model meksykańskiej fali można obejrzeć w internecie: http://angel.elte.hu/wave.