Stanisław Czerczesow czyli taktyka i dyscyplina

Czerczesow urodził się w Ałagir – małej miejscowości w północnej Osetii. Sportową przygodę rozpoczynał na początku lat 80. w Spartaku Ordżonikidze. Od 1984 (z przerwą na sezon 1988, kiedy bronił barw Lokomotiwu Moskwa) był bramkarzem Spartaku Moskwa, w którym łącznie grał przez jedenaście sezonów, zdobywając dwa razy mistrzostwo ZSRR i dwa razy mistrzostwo Rosji. Pierwszym bramkarzem moskiewskiego zespołu został dopiero w sezonie 1989, wcześniej przez kilka lat był zmiennikiem Rinata Dasajewa.

W reprezentacji Związku Radzieckiego zadebiutował w 1990, a po rozpadzie ZSRR grał w drużynie narodowej Rosji, w której przez całe lata 90. rywalizował o pozycję pierwszego bramkarza z Dmitrijem Charinem. Oleg Romancew, który był wówczas selekcjonerem kadry, długo nie mógł się zdecydować, który z nich powinien grać w podstawowej jedenastce. W czasie Mundialu 1994 dwa mecze rozegrał Charin, a raz na boisko wybiegł Czerczesow, zaś dwa lata później, na Euro 1996, było odwrotnie. Kilka tygodni przed Mundialem 1994 Czerczesow z Dynamem Drezno spadł do drugiej ligi niemieckiej, a rok później powrócił na krótko do Spartaka. Do dziś jest najstarszym piłkarzem jaki zagrał w drużynie narodowej – w meczu z Izraelem (rok 2000) miał 36 lat i 176 dni.

W przerwie zimowej sezonu 1995-1996 przeniósł się do austriackiego Tirolu Innsbruck. W sezonie 2000-2001, w wieku trzydziestu ośmiu lat, został wybrany na najlepszego bramkarza ligi, a Tirol zdobył mistrzostwo kraju. Mimo iż od dwu lat nie występował już w reprezentacji, selekcjoner Romancew powołał go na mistrzostwa świata. Kiedy w 2002 Tirol został zdegradowany do III ligi za brak płynności finansowej (chociaż ponownie zdobył tytuł mistrzowski), Czerczesow powrócił do Spartaka, w którego barwach w sezonie 2002 występował jeszcze w Lidze Mistrzów. W tym samym roku zakończył karierę sportową. Miał wówczas 39 lat.

Karierę trenerska rozpoczął w austriackim Kufstein, małym klubie z Tyrolu. Od razu jako główny szkoleniowiec, nigdy nie był czyimś asystentem. To się nie zmieniło do dziś. Jest uważany za trenerskiego dyktatora, nie znosi sprzeciwu. Dziennikarze w Rosji żartują, że dla Czerczesowa istnieją tylko dwie opinie – jego własna i ta druga niesłuszna, nieprawidłowa. On sam mówi jednak, że to stereotyp, że chętnie słucha innych i wyciąga z takich rozmów wnioski. Głównym założeniem warsztatu Czerczesowa jest taktyka. Preferuje trzy ustawienia na boisku: 4-4-2, 4-3-3 i 4-2-3-1. Ustawienia zmienia w zależności od rywala i sytuacji na boisku. W oparciu o te systemy pracował przez całą karierę. Przed każdym meczem nakreśla zadania dla zawodnika, dla każdego osobno i dla całego zespołu. Zorganizowanie i dyscyplina taktyczna to są fundamenty tego szkoleniowca. Sam pytany o to co cechuje jego zespoły odpowiada: dominacja w grze, kreatywność i aktywność. Według rosyjskich mediów inną zaletą trenera jest szybkość i prawidłowość reakcji na wydarzenia boiskowe.

Sportowe i trenerskie credo Czerczesowa to iść do przodu bez strachu i obawy przed tym, co może się wydarzyć. Odwaga to cecha, która charakteryzuje go jako szkoleniowca. Ludzie, którzy z nim pracowali mówią, że ma dość złożony i skomplikowany charakter, ale być może dzięki temu m.in. odnosi sukcesy. Drużyną rządzi jednoosobowo i są to rządy twardej ręki. Najlepiej świadczy o tym system kar jaki wprowadza w każdym zespole za brak dyscypliny. Za przyjście na trening bez ochraniaczy piłkarz musi zapłacić 100 dolarów.

Czerczesow jest trenerem bardzo medialnym. Ma swoja własną stronę w Internecie i prowadzi ją osobiście. Jego wypowiedzi na konferencjach prasowych często zostawały wybierane cytatami tygodnia. Zawsze ma coś ciekawego do powiedzenia, a sale na spotkaniach z nim zapełniają się dziennikarzami. Często zapraszany jest do programów telewizyjnych, gwarantuje bowiem wysoki poziom wypowiedzi oraz odpowiedni humor.

Po pracy w Kufstein został szkoleniowcem pierwszoligowego FC Wacker Tirol - poprowadził ten klub w 58 meczach. Bilans to 17 zwycięstw, 20 remisów i 21 porażek. Później był jeszcze trenerem Spartaka Moskwa (42 mecze, 22 wygrame, 12 remisów i 8 porażek), Żemczużyny Soczi (21 meczów, 9 zwyciestw, 2 remisy, 10 porażek), Tereka Grozny (53 mecze, 24 wygrane, 10 remisów i 19 porażek), Amkaru Perm (9 wygranych, 8 remisów i 8 porażek) i Dynama Moskwa (51 wygranych, 26 zwycięstw, 12 remisów i 13 porażek). W tym ostatnim klubie popadł w konflikt z jednym z kluczowych zawodników Igorem Denisowem po tym, jak ten nazwał go klaunem. Czerczesow przesunął go do rezerw. Po tym jak UEFA ukarała klub za naruszenie finansowych zasad fair-play i po wyprzedaży graczy, rozstał się z zespołem.